| 1 |
't is 'm in de hoozen zakt |
het erbij laten zitten |
8 |
| 2 |
't mot 'm almaol melkwaarm mokt worden |
het moet hem allemaal op een presenteerblaadje worden voorgezet |
7 |
| 3 |
(een) 't d'r an dreien |
(iemand) te grazen nemen |
7 |
| 4 |
(een) diep in 't geloov' hebben |
smoorverliefd gemaakt hebben |
8 |
| 5 |
(een) gerief doen |
(iemand) een dienst bewijzen |
8 |
| 6 |
(eene) de kop op schrollen maeken |
(iemand) driftig maken |
7 |
| 7 |
(ien) op 't laer geven |
(iemand) op zijn falie geven |
7 |
| 8 |
(iene) 'n minne pieke zetten |
(iemand) iets voordoen dat hij niet durft nadoen |
8 |
| 9 |
(iene) de baord ofhemmelen |
(iemand) scheren |
10 |
| 10 |
(iene) troef geven |
(iemand) op de kop zitten) |
8 |
| 11 |
?wat op 't jak geven |
wat op z'n falie geven |
7 |
| 12 |
achter wat an venten |
iets op verschillende plaatsen trachten te krijgen, achter iets aan zitten |
5 |
| 13 |
achternao kiek ei 'n aop in de kont |
achteraf is het gemakkelijk te zeggen hoe het had gemoeten |
6 |
| 14 |
al in de vaarv' verbraand wezen |
al mis zijn; al te laat zijn |
6 |
| 15 |
alles blauw laoten |
nergens werk van maken |
7 |
| 16 |
an 't liepmessien trekken |
huilen |
5 |
| 17 |
an 't oor sm(a)eren |
aansmeren |
7 |
| 18 |
an d' hooz' kriegen |
aan zijn broek krijgen, opgescheept worden met |
7 |
| 19 |
an d' lip trekken |
beginnen te huilen |
8 |
| 20 |
an d'hemmel gaon |
zich wegscheren |
5 |
| 21 |
an d'zied maoken |
afhandelen, afwerken |
5 |
| 22 |
an de kaers kommen |
bij opbod verkocht worden |
5 |
| 23 |
an de naers kriegen |
aan de broek krijgen; erbij inschieten |
5 |
| 24 |
an de piepkan wezen |
aan de drank zijn |
6 |
| 25 |
biej de schobben griepen |
bij de kladden grijpen |
7 |
| 26 |
bij de kooien zitten |
wekeloos zitten wachten |
5 |
| 27 |
bij de schammel(l)akken griepen |
bij de kladden grijpen |
7 |
| 28 |
blaauw geven |
een blauwtje laten lopen |
5 |
| 29 |
braand in d'hoed hebben um |
erop gebrand zijn om |
7 |
| 30 |
d' hakken in d' wal trekken |
zich eruit terugtrekken |
6 |
| 31 |
d'r mit an wèzen |
er geen raad mee weten |
5 |
| 32 |
d'r oet snien |
hem smeren |
5 |
| 33 |
d'r rink maank hollen |
zich er fiks in weren |
8 |
| 34 |
dat schit mij niks |
dat kan me niets schelen (noot: schieten = schijten) |
8 |
| 35 |
de beest unnerstreien |
een laagje stro onder (de koeien) strooien |
6 |
| 36 |
de bok is daor vet |
daar kan men potverteren |
6 |
| 37 |
de brook niet kepot hebben |
duiten hebben |
6 |
| 38 |
de fats hebben |
niets hebben |
7 |
| 39 |
de haon heuren kreien |
dicht bij het dorp liggen, vruchtbaar zijn |
6 |
| 40 |
de heele boer aover gaon |
door het hele dorp bekletst worden |
6 |
| 41 |
de kat in 't gaoren hebben |
onenigheid hebben |
7 |
| 42 |
De ketel an 't gat kriegen |
ontslag krijgen |
7 |
| 43 |
de kop in ien zak hebben |
onder één hoedje spelen |
7 |
| 44 |
de krappe toedreien |
sterven |
6 |
| 45 |
de mal mienen in de kop kriegen |
rare kuren in de kop krijgen |
6 |
| 46 |
de moedvaeren hangen laoten |
de moed laten zakken |
6 |
| 47 |
de moezen ligt daor dood veur de spinde |
het is daar armoe troef |
5 |
| 48 |
de mooisge eier boven in de körf lekgen |
de zaak van zijn mooiste kant laten zien |
6 |
| 49 |
de pet in d' oogen trekken |
zich schamen |
7 |
| 50 |
de pokkel er bijlangs dreien |
zich niet inspannen, zich aan het werk onttrekken |
7 |
| 51 |
de sjars der goód in hebben |
de vaart er goed in hebben |
7 |
| 52 |
de spatten weer smeu hebben |
de benen weer soepel hebben |
7 |
| 53 |
de stik van de duer doen |
de deur ontsluiten |
6 |
| 54 |
de stikken optrekken |
zijn biezen pakken |
6 |
| 55 |
de vrouw in 't bedde hebben |
een jonge zoon of dochter hebben gekregen |
7 |
| 56 |
de wereld veur 'n doedelzak ankieken |
staan te suizebollen |
6 |
| 57 |
de wille doewn |
zijn zin geven |
6 |
| 58 |
der 'n bongel in gooien |
roet in het eten gooien |
7 |
| 59 |
der gien kuunschop an hebben |
het niet kennen |
9 |
| 60 |
der niks met an de pet hebben |
zich er niet aan storen |
7 |
| 61 |
deroet rieten |
hem smeren, zich uit de voeten maken |
5 |
| 62 |
deur de reep voord worden |
weinig te eten krijgen |
5 |
| 63 |
drokke raod hebben |
beraadslagen |
7 |
| 64 |
een 'n nei buisien anmeten |
iemand op zijn falie geven |
8 |
| 65 |
een 't haor oet d' oogen strieken |
iemand de loef afsteken |
7 |
| 66 |
een boven in de kop zitten |
voortdurend iemands gedachten in beslag nemen |
9 |
| 67 |
een de horens in de zied zetten |
iemand tonen dat men niet met zich laat spotten |
8 |
| 68 |
een dikke bok ant touw hebben |
een fiks stuk in de kraag hebben, flink dronken zijn |
7 |
| 69 |
een er niet te lief toe hebben |
iemand iets niet besparen |
8 |
| 70 |
een knuppe in de neuze dreeien |
bij de neus nemen |
6 |
| 71 |
een nao de mond flikkeren |
iemand naar de mond praten, flikflooien tegen iemand |
7 |
| 72 |
een op 't woord hebben |
iemand als onderwerp van gesprek hebben: roddelen over iemand |
8 |
| 73 |
een p veur wat zet'n |
een stokje voor iets steken |
6 |
| 74 |
een proestert in dhoed hebben |
zwaar beschonken zijn |
7 |
| 75 |
een snoevert in hebben |
dronken zijn |
6 |
| 76 |
eene op 't eed jaogen |
iemand dwingen de waarheid te zeggen |
7 |
| 77 |
en hiele aap schieten |
een hele slag slaan |
6 |
| 78 |
er 't gezeg over hebben |
persoon die de zeggenschap over iets heeft |
8 |
| 79 |
er de börst tegen toe kriegen |
er genoeg van krijgen |
8 |
| 80 |
er roet overhen wassen laoten |
iets met het verstrijken der tijd als afgedaan, bijgelegd beschouwen |
8 |
| 81 |
eroet kielen |
hem smeren |
5 |
| 82 |
eén 'n piek steken/zetten |
iemand een hak zetten |
9 |
| 83 |
eén bij de bok doón |
iemand bedonderen |
7 |
| 84 |
eén d'kaôr op d'hakken schoeven |
iemand met enige dwang ertoe bewegen |
8 |
| 85 |
eén de baôrd derof geven |
iemand duchtig terechtzetten |
9 |
| 86 |
eén haalf staon |
iemand ter zijde staan |
7 |
| 87 |
eén haalfweg kommen |
iemand die iets tegen je wil ondernemen, de pas afsnijden |
6 |
| 88 |
eén haogel op d' hoed weden |
verbeten kwaad zijn op iemand |
7 |
| 89 |
eén nei doón |
iemand verwonderen |
6 |
| 90 |
eén niks in de reken hebben |
iemand helemaal niet tellen, erg onbeduidend vinden |
7 |
| 91 |
eén ofblieven |
iemand niet aanraken, van iemand afblijven |
7 |
| 92 |
eén over 't mat lopen |
iemand betrappen |
7 |
| 93 |
eén van Leiden op Delft geven |
iemand fiks afdrogen |
7 |
| 94 |
eén wat op nak doón |
? |
7 |
| 95 |
front slaon over |
ophef maken van |
6 |
| 96 |
gern eem is op de scheut willen |
eropuit willen |
6 |
| 97 |
gien kreuk hebben |
niets te vrezen hebben |
7 |
| 98 |
groote oogen maoken |
grote ogen opzetten |
6 |
| 99 |
haozevellen in d' klompen hebben |
erg hard kunnen lopen |
7 |
| 100 |
heyr brood best hebben |
best de kost verdienen |
8 |
| 101 |
Hij is uut de tied kommen |
Hij is overleden |
6 |
| 102 |
hum de hals schrommen |
zijn keel schrapen |
6 |
| 103 |
hum op 't jak laot'n zitt'n |
zich op de kop laten zitten |
6 |
| 104 |
hum zöls achter 't oor wèzen |
zichzelf benadelen, te kort doen |
6 |
| 105 |
ien al te kört an de bleut kommen |
iemand te dicht op de huid komen |
6 |
| 106 |
iene de kop gek maken |
(iemand) erg onbezonnen doen handelen |
9 |
| 107 |
iene de kop verdreeien |
iemand het hoofd op hol brengen |
9 |
| 108 |
in 't enterhok komen |
Benjamin af worden |
5 |
| 109 |
in 't gat hangen |
zich onwillig tonen, het erbij laten zitten |
6 |
| 110 |
in 't leéd gaon |
beginnen te zingen |
5 |
| 111 |
in 't lieke hangen |
in evenwicht hangen |
5 |
| 112 |
in 't rewien kommen |
verwaarloosd, veronachzaamd worden |
5 |
| 113 |
in 't vergetelboekien komen |
in 't vergeetboekje komen |
5 |
| 114 |
in 't zwaor touw hangen |
zwaar werk verrichten |
5 |
| 115 |
in d' buus miegen |
beseibelen |
5 |
| 116 |
in d' reken hebben |
verwachten |
6 |
| 117 |
in d' reken wezen |
in tel zijn |
6 |
| 118 |
in d' reur kommen |
in beweging komen; verder bekend raken, doorverteld worden |
5 |
| 119 |
in de baord prommelen |
mompelen |
5 |
| 120 |
in de bie'jn steigeren |
overeind komen |
5 |
| 121 |
in de keur gaon |
keuze hebben |
5 |
| 122 |
in de leie zied vallen |
zwichten |
5 |
| 123 |
in de maacht hebben |
aankunnen, sterk genoeg zijn voor |
7 |
| 124 |
in de pette kieken |
bidden |
5 |
| 125 |
in de pikpan hebben |
binnen hebben |
6 |
| 126 |
in de plukhaore gooien |
te grabbel gooien |
5 |
| 127 |
in de schoerzak hangen |
gedurende geruime tijd staan te gebeuren, in het vat zitten |
5 |
| 128 |
in de zeep zitten |
in de rats zitten; hem knijpen |
5 |
| 129 |
in ien jaor kommen |
het eens worden |
5 |
| 130 |
in palmtaosie staon |
in dubio staan |
5 |
| 131 |
in palmtering staon |
in dubio staan |
5 |
| 132 |
in toezel zijn |
in de war zijn |
5 |
| 133 |
in volle glorie staon |
in lichter laaie staan |
5 |
| 134 |
in één toomscheuten deurgaon |
aan een stuk doorgaan |
5 |
| 135 |
inne lompen schuppen |
bedriegen |
5 |
| 136 |
iên de hoed volschrobben |
iemand de huid volschelden |
9 |
| 137 |
iên of een wat in de hals hangen |
iemand iets aan de neus hangen |
7 |
| 138 |
knie'n dreugen |
niets zitten doen |
6 |
| 139 |
koffie met bruggen opzetten |
klaarzetten |
6 |
| 140 |
kop dur d' haalster hebben |
de moeilijkheden, b.v. geldnood, te boven zijn |
7 |
| 141 |
kraom anspreken |
een kraambezoek afleggen |
6 |
| 142 |
kraom anzeggen |
aan buren etc. komen zeggen dat men een jonge zoon of dochter heeft gekregen |
6 |
| 143 |
lichten en zwaôren kunnen |
zich weten in te stellen op iets of iemand, zodat men ermee overweg kan |
7 |
| 144 |
liefzeert in dik toon hebben |
voorgeven ziek te zijn |
7 |
| 145 |
lillekers trekken |
lelijke gezichten trekken |
6 |
| 146 |
loer hebben in |
trek hebben in |
9 |
| 147 |
loer hebben op |
een oogje hebben op |
9 |
| 148 |
mekear in 't naodgaoren zitten |
met elkaar twisten |
6 |
| 149 |
met 'n kaander anspannen |
zich gezamenlijk inzetten |
5 |
| 150 |
met 'n metworst nao 'n zie spek gooien |
weinig geven met het doel veel te krijgen |
5 |
| 151 |
met 't aachterhek laoten loopen |
een blauwtje laten lopen |
5 |
| 152 |
met de heunskoop hen gaon |
het moeten bekopen |
5 |
| 153 |
met de ribben döör de longen waerumstompelen |
struikelen |
5 |
| 154 |
met wat op 't rebat komme |
met iets op de proppen komen |
7 |
| 155 |
mit de maande lopen |
venten |
5 |
| 156 |
mit een sister oflopen |
met een sisser aflopen |
5 |
| 157 |
mit ien op de loop wèzen |
erg enthousiast over iemand zijn |
6 |
| 158 |
modder zweiten |
erg zweten |
6 |
| 159 |
n boom in 't lief hebben |
een fikse hoeveelheid hebben gegeten |
7 |
| 160 |
n dobbe in de rug hebben |
een doorgezakte rug hebben |
7 |
| 161 |
n dobbel op wat waogen |
een gokje op iets wagen |
6 |
| 162 |
n enge daarm hebben |
ze (kleermakers) konden niet zoveel als zij (de boeren) |
5 |
| 163 |
n goed oog op ien hebben |
een oogje op iemand hebben |
9 |
| 164 |
n gollen gat hebben |
pronken met veel gouden opschik |
7 |
| 165 |
n kleur as 'n voel hemp hebb'n |
lijkbleek zijn |
7 |
| 166 |
n lange neuz' over wat kriegen |
een terechtwijzing over iets krijgen |
8 |
| 167 |
n lillekerd trekken |
een lelijk gezicht trekken |
6 |
| 168 |
n vaaste kop hebben |
een sterk geheugen hebben |
7 |
| 169 |
n valk vangen |
een goede slag slaan |
6 |
| 170 |
n wieze bek geven |
eigenwijs |
7 |
| 171 |
nagels dreugen |
werkloos thuiszitten |
6 |
| 172 |
naor de weerslag goan |
naar de bliksem gaan |
5 |
| 173 |
nie umliek willen |
niet willen toegeven |
5 |
| 174 |
niet under de gaanzen oetbrödt wezen |
niet dom zijn |
7 |
| 175 |
oet de rieg' loopen |
buitensporig worden |
5 |
| 176 |
op 'n biesterbaan brengen |
in verwarring brengen |
5 |
| 177 |
op 'n scheet oetlopen |
op niets uitlopen |
5 |
| 178 |
op 't aor doen |
aanpraten |
6 |
| 179 |
op 't iezer bieten willen |
willen aanpakken |
7 |
| 180 |
op 't leverei kommen |
op hun falie geven |
5 |
| 181 |
op 't oor dreien |
opscheppen met, aansmeren |
7 |
| 182 |
op d'rekken gaon |
het hazepad kiezen |
5 |
| 183 |
op de foggel gaon |
er vandoor gaan |
5 |
| 184 |
op de kaor nemen/kriegen |
op de hak nemen, beetnemen |
5 |
| 185 |
op de naod krabben |
door zijn geld heen zijn |
6 |
| 186 |
op de rogge gooien |
uitkomen met (een speelkaart) |
5 |
| 187 |
op de snuup gaon |
eropuit om te grazen op andermans terrein; van koeien |
5 |
| 188 |
op e lappen komen |
op de proppen komen |
5 |
| 189 |
op een drietnust oetdreijen |
op een sof uitdraaien |
5 |
| 190 |
op heeg' en stroek hen hangen |
uitlenen zonder voldoende zekerheid van teruggave |
6 |
| 191 |
op luster zitten/staon |
zitten/staan afluisteren |
5 |
| 192 |
op takken wezen |
in zijn schik zijn |
6 |
| 193 |
op vertok hollen |
aan het lijntje houden |
5 |
| 194 |
op zwörm pazzen |
thuisblijven omdat zijn vrouw op de laatste dagen loopt |
5 |
| 195 |
opt jepon geven |
op zijn falie geven |
5 |
| 196 |
opt leste liggen |
op sterven liggen |
5 |
| 197 |
raod sloan |
beraadslagen |
6 |
| 198 |
reur kommen |
in beweging komen; loskomen, op dreef raken |
6 |
| 199 |
revaenzie hollen |
wraak nemen |
6 |
| 200 |
roosies zörgen laoten |
luchthartig, onbekommerd over de toekomst leven |
6 |
| 201 |
schrok in de maog hebben |
honger hebben |
7 |
| 202 |
schuld met een hebben |
zich jegens iemand schuldig gemaakt hebben |
9 |
| 203 |
slim an ' deurgang zijn |
diarree hebben |
6 |
| 204 |
snöt en kwiel raeren |
tranen met tuiten huilen |
6 |
| 205 |
stand griepen |
bestendigd worden, blijvend worden |
6 |
| 206 |
t an 't enn kriegej met iemand |
t aan de stok krijgen met iemand |
8 |
| 207 |
t an d' stek kriegen met |
het aan de stok krijgen met |
7 |
| 208 |
t an de loop hebben |
het aan de gang hebben |
8 |
| 209 |
t an de loop hebben met een |
verkering hebben met iemand |
8 |
| 210 |
t an de pan laoten branden |
het erbij laten zitten |
5 |
| 211 |
t an de ruumte hebben |
ruimte genoeg hebben |
5 |
| 212 |
t braandt hum niet op de nagel |
hij zit niet om geld verlegen |
9 |
| 213 |
t er an geven |
ermee ophouden |
7 |
| 214 |
t er deur drieven |
er een potje van maken |
7 |
| 215 |
t geét hum deur 'n haard bot |
het kost hem erg veel moeite |
5 |
| 216 |
t gien woord hebben willen |
er niet voor willen uitkomen |
9 |
| 217 |
t houwelk klaor hebben |
het huwelijk beklonken hebben, het eens zijn |
7 |
| 218 |
t in d' weet hebben |
er weet van hebben |
5 |
| 219 |
t kennen moeten |
het onderspit moeten delven |
6 |
| 220 |
t lien moeten |
het moeten ontgelden |
7 |
| 221 |
t like maken |
de schuld vereffenen |
5 |
| 222 |
t loon treffen |
tot overeenstemming komen over het loon |
6 |
| 223 |
t ma(a)lvel anhebben |
mal doen |
6 |
| 224 |
t met (ien) in 't wiere hebben |
het met (iemand) aan de stok hebben |
7 |
| 225 |
t mit (ien) in 't fiene hebben |
het met iemand aan de stok hebben |
7 |
| 226 |
t oet de kiek kennen |
erg handig in iets zijn |
7 |
| 227 |
t op d'oren of waogen |
het uiterste riskeren |
7 |
| 228 |
t op de zaemels krieg'n |
het op de zenuwen, te kwaad krijgen |
5 |
| 229 |
t op zak hebben |
het op de heupen hebben |
5 |
| 230 |
t ritsen kunnen |
klaarspelen, halen |
7 |
| 231 |
t veur de krenten kriegen |
ontroerd raken |
5 |
| 232 |
t veurwoord hebben |
het grootste woord hebben |
7 |
| 233 |
t vuur wel instrieken kunnen |
er beter aan doen het maar op te geven; zijn biezen wel kunnen pakken |
8 |
| 234 |
te schoor zetten |
schrap zetten |
5 |
| 235 |
te vogelweide liggen |
verwilderd, onbeheerd heenliggen, resp. liggen; van land |
5 |
| 236 |
um ('n) lo(u)chien gaon |
sterven |
5 |
| 237 |
um de dolm loopen |
zijn tijd lopen te verbeuzelen |
5 |
| 238 |
um lever gaon |
ontzien/sparen |
5 |
| 239 |
unner struksie van (ien) staon |
iemands aanwijzingen moeten volgen |
8 |
| 240 |
uut de bosch komen |
voor de draad komen |
5 |
| 241 |
vael uut de hoek komen |
gemeen uit de hoek komen |
5 |
| 242 |
van de lappen kunnen |
uit de voeten kunnen |
5 |
| 243 |
van gien teuws of meuws mer weten |
nergens meer benul van hebben |
5 |
| 244 |
vel over bot wezen |
erg mager zijn |
4 |
| 245 |
vet in aandermans schöttel zien |
(menen te) zien dat een ander het best heeft, dat hij er goed van eet |
6 |
| 246 |
veur 'n dooneet liggen |
ongebruikt liggen |
5 |
| 247 |
veur 'n gewoonte hebben |
gewoon zijn |
6 |
| 248 |
veur 'n ongeboren vrezen |
onheil vrezen |
5 |
| 249 |
veur de stoel trouwen |
in de kerk trouwen? |
5 |
| 250 |
veur mats liggen |
uitgeput neerliggen |
5 |
| 251 |
vlak slaon |
op niets uitlopen |
5 |
| 252 |
voel schouwen |
verdenken, in de gaten houden |
5 |
| 253 |
wal van de woord kunnen |
welbespraakt zijn |
6 |
| 254 |
wat gram wezen |
genoeg van iets hebben |
8 |
| 255 |
wat in de musse hebben |
iets in de zin hebben |
8 |
| 256 |
wat in de slenter hebben |
ergens de slag van te pakken hebben |
8 |
| 257 |
wat niks in de reken hebben |
iets helemaal niet tellen, erg onbeduidend vinden |
8 |
| 258 |
wat um haans hebben |
met iets bezig zijn |
8 |
| 259 |
wörms kriegen |
een knagend, onmrustig gevoel krijgen |
6 |
| 260 |
zich 't gat oet de hengen lopen |
zich de benen uit het lijf lopen |
9 |
| 261 |
zien vliet anwenden |
zijn best doen |
7 |
| 262 |
zien wil kriegen |
zijn zin geven |
8 |
| 263 |
zuk de buus oetlachen |
zich een kriek lachen |
6 |
| 264 |
zuk reur geven |
zich roeren, van zijn aanwezigheid blijk geven |
6 |
| 265 |
éen op de botten zitten |
iemand achter de vodden zitten |
7 |