| 1 |
('t stat?) op (za?) gat luëpe |
?op en neer lopen |
6 |
| 2 |
('t zal?) e jonk mè ne kèrrewoëge zain |
zware zwangerschap |
7 |
| 3 |
('t zal?) saldoëte koste |
veel geld kosten |
6 |
| 4 |
(a) (za?) 't poejer nuët ni ouitvinne |
niet slim zijn (bijvoorbeeld 'e menneke da't poejer nuët ni za ouitvinne) |
6 |
| 5 |
(a) in e kaderke wassen |
zich niet grondig wassen (bijvoorbeeld 'a-wast-èm in e kaderke') |
8 |
| 6 |
(a) oën 'n string saraup ophangen |
doen alsof |
8 |
| 7 |
(a) verlotsj* gienen douim |
geen duimbreed toegeven (*infinitief =?) |
6 |
| 8 |
(a?)-j-ande op 't bogainhof wasse |
raadgeving bij permanente pech of tegenslag |
8 |
| 9 |
(Dad?) i (mè) `emme |
dat vermoeden |
7 |
| 10 |
(E wa?) op (zanne?) kaddaver* kraige |
? |
6 |
| 11 |
(Er?) van gedauge zain |
in de war, niet op zijn gemak zijn |
6 |
| 12 |
(Er?)mè op (za) kot zitte |
ermee opgescheept zitten |
5 |
| 13 |
(Goe) geloui zain |
een glaasje op hebben |
6 |
| 14 |
(Het?) nor Appels méidoen |
wordt gezegd van een gierigaard |
6 |
| 15 |
(Het?) on (zanne?) wieter* èmme |
? (*=mannelijk lid) |
7 |
| 16 |
(Het?) op 't woëter èmme |
? |
7 |
| 17 |
(Het?) va (man?) kont snèi |
iets niet vergoeden, niet betalen |
6 |
| 18 |
(Het?) ôn (zan?) kluëte èmme |
?hovaardig zijn, zich beter voelen dan een ander |
7 |
| 19 |
(Het?) ôn (zan?) sistanpippels* èmme |
? (*=mannelijk lid) |
7 |
| 20 |
(Het?) ôn (zanne?) kazjoebberèir* èmme |
? (*=mannelijk lid) |
7 |
| 21 |
(Iamant) 'n wiek droui |
iemand een loer draaien |
8 |
| 22 |
(Iemand) bè 't gruët vouil zètte |
van iemand verlost willen zijn, zich ontdoen van iemand die men hartsgrondig beu is |
8 |
| 23 |
(Iemand) bè (za?) pitsjen èmme |
iemand beet nemen |
8 |
| 24 |
(Iemand) mè 't gruët vouil (wille?) méigéive |
iemand hartsgrondig beu zijn |
9 |
| 25 |
(Iemand) mè 't oër van bouite (loëte?) luëpe |
iemand totaal aan zijn lot overlaten |
8 |
| 26 |
(Iemant) bloëze wais moëke |
leugens vertellen, iets op de mouw spelden, belazeren |
8 |
| 27 |
(Iemant) klau* géive |
iemand tijd of een kans gunnen (*=kluwen) |
8 |
| 28 |
(Iemant) ne poëter schillere |
iemand beet hebben |
8 |
| 29 |
(Iet/iemant) va (za) gat schodderen |
zich van iets afmaken, bevrijden, ontdoen |
7 |
| 30 |
(Iets) ligt op (zannen) druëge léiver |
iets op de lever hebben |
5 |
| 31 |
(Iets) saldoët moëke |
opeten, verkwisten |
8 |
| 32 |
(Man?) ziel mag op e kèrreke rèi |
ik mag doodvallen als…' |
6 |
| 33 |
(Manne?) kop is pessies e stramain* |
vergeetachtig zijn (*=stramien, vergiet, zeef) |
7 |
| 34 |
(ni gèire) de zègger (wille?) zain |
het niet voortvertellen, zijn mond houden (bijvoorbeeld 'ik zoui ni gèire de zègger wille zain') |
8 |
| 35 |
(rap?) (zanne?) bong èmme |
gedumpt worden |
9 |
| 36 |
(Te goet?) (er)nô gelouistert èmme |
zwanger zijn |
6 |
| 37 |
(Te lank?) op de pèireméile zitte |
?zwanger zijn of zwanger maken |
5 |
| 38 |
(Verdrom?) vèr nen taure* spoëre |
zwanger maken (*=?) |
5 |
| 39 |
(z'n) drie dagen doen |
naar de keuring van militaire dienstplichtigen gaan |
8 |
| 40 |
(Za) gat i (zannen) èirem pakken |
er tussenuit knijpen, wegvluchten |
8 |
| 41 |
(za) mènneke (kènne?) stoën |
zich kunnen weren, doen gelden |
9 |
| 42 |
(za?) gat ni (kènne?) opèffe |
zwanger maken |
9 |
| 43 |
(za?) gat toenaipe |
sterven, doodgaan |
8 |
| 44 |
(za?) kauper kouisse |
zich grondig en degelijk wassen |
8 |
| 45 |
(Za?) schip schuën moëke |
zich verschonen, een alibi bezorgen |
8 |
| 46 |
(za?) wauter moëke |
? |
8 |
| 47 |
(za?) zap èmme |
genoeg te drinken krijgen |
9 |
| 48 |
(za?) zielke verbranne |
wanneer men te hete drank of spijs heeft ingenomen |
8 |
| 49 |
(zan) botten ouit ange |
?het beu zijn (bijvoorbeeld 'da begintsj a zuë mè bistjes sèffes man botten ouit ' ange') |
8 |
| 50 |
(zan) kluëte afdroui |
afdraaien, afsloven, uitsloven, zwaar werk verrichten |
8 |
| 51 |
(zan) kluëte ville |
eten, vreten, smullen |
8 |
| 52 |
(zan) kèrre afdroui |
afdraaien, afsloven, uitsloven, zwaar werk verrichten |
8 |
| 53 |
(Zan) ol (er?)oën vèige |
?er zich niets van aantrekken |
8 |
| 54 |
(zan) péis afdroui |
afdraaien, afsloven, uitsloven, zwaar werk verrichten |
8 |
| 55 |
(zan) savuë géive |
uitbrander geven |
8 |
| 56 |
(zan) schip afkouisse |
ophouden met dagelijkse taak |
8 |
| 57 |
(zan) tiënen ouitkouisse |
zich haasten, zich reppen |
8 |
| 58 |
(zan) toot/taut ave |
zijn mond houden, zwijgen |
8 |
| 59 |
(Zan/éir) kap auver d'oëg smaite |
geestelijke staat vaarwel zeggen |
8 |
| 60 |
(Zan?) biëne sloëge pèrreplie |
op een koddige manier gaan of stappen |
6 |
| 61 |
(Zan?) flouit ni miëster zain |
zwanger maken |
7 |
| 62 |
(zan?) kluëten (er?)oën vèige |
?er zich niets van aantrekken |
8 |
| 63 |
(zan?) knoppe tèlle |
buikloop, diarree hebben |
8 |
| 64 |
(zan?) kèis ouitbloëze |
sterven, doodgaaan |
8 |
| 65 |
(zan?) novéine* doen |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn (*=?) |
8 |
| 66 |
(Zan?) ol nimmer miëster zain |
buikloop, diarree hebben |
7 |
| 67 |
(zan?) ol toenaipe |
sterven, doodgaan |
8 |
| 68 |
(zan?) paip ouitkloppe |
sterven, doodgaan |
8 |
| 69 |
(Zan?) patatte stoën ôn 't mauzegat* |
te laat thuis komen om te eten (*=afvoergat, opening in een muur om afvalwater naar buiten te vegen) |
5 |
| 70 |
(Zan?) pènne is ôn (za?) gat geplekt |
buikloop, diarree hebben |
6 |
| 71 |
(zan?) schiëve schoennen oën èmme |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn |
9 |
| 72 |
(Zan?) stikke liggen op 't statouis |
wanneer iemand z'n kleren te klein of te kort zijn |
5 |
| 73 |
(zan?) string trekke |
z'n plan trekken |
8 |
| 74 |
(zan?) striële kraige |
?zijn streken krijgen |
8 |
| 75 |
(zanne) foor zain |
zijn bekwame kant, goesting, wat men graag heeft of goed kent, wat iemand het best bevalt |
9 |
| 76 |
(zanne) krak* gekréige èmme |
niet meer zoals voorheen zijn (*=tegenslag) |
9 |
| 77 |
(zanne) nestel* afdroui |
afdraaien, afsloven, uitsloven, zwaar werk verrichten (*=?) |
8 |
| 78 |
(zanne) nikker afdroui |
afdraaien, afsloven, uitsloven, zwaar werk verrichten |
8 |
| 79 |
(zanne) péire zien |
het lastig hebben, afzien, moeite met iets hebben |
8 |
| 80 |
(zanne) waufel aven |
je mond houden, zwijgen (bijvoorbeeld imperatief 'aaft a waufel!') |
8 |
| 81 |
(zanne?) kliërmoëker oën èmme |
zijn beste kleren aan hebben |
9 |
| 82 |
(Zanne?) kop stoët op 'n pinne |
steeds naar alle kanten kijken, geen attentie doen |
5 |
| 83 |
(zanne?) kop van de wèireit droui |
sterven, doodgaan |
8 |
| 84 |
(zanne?) kwèiker loëte bèste |
sterven, doodgaan |
8 |
| 85 |
(zanne?) kèikelèir loëte |
sterven, doodgaan |
8 |
| 86 |
(zanne?) kèis loëte |
sterven, doodgaan |
8 |
| 87 |
(zanne?) léiper wegsmaite |
sterven, doodgaan |
8 |
| 88 |
(Zanne?) léiver vol èmme |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn |
7 |
| 89 |
(zanne?) perreplie toedoen |
sterven, doodgaan |
8 |
| 90 |
(Zanne?) stront ligt téige (zan?) èrt |
hij wordt rap kwaad |
5 |
| 91 |
(zanne?) stront twië kiëre frèite |
gierigaard |
8 |
| 92 |
(zanne?) wissel trèkke |
overschakelen op een betere situatie |
8 |
| 93 |
(zannen) bong kraige |
zijn opzeg krijgen, een blauwtje lopen, ontslagen worden |
8 |
| 94 |
(zannen) bèbbel ave |
zijn mond houden, zwijgen |
8 |
| 95 |
(zannen) tètter aven |
zijn mond houden, zwijgen |
8 |
| 96 |
(zannen?) biljaar losvaize |
sterven, doodgaan |
8 |
| 97 |
(zannen?) brèdde ville |
zijn buik vullen, vreten |
8 |
| 98 |
(Zannen?) droui kwait zain |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn |
9 |
| 99 |
(Zannen?) hof géift ouit op de Biëstemèrt* |
hij is een gierigaard (*=een der drie prinselijke straten van de stad) |
5 |
| 100 |
(Zannen?) oet stoët op alverzéive |
hij ziet er verwaaid uit |
5 |
| 101 |
(zannen?) oëver* kraige |
berispt worden, uitgekafferd worden (*=haver) |
8 |
| 102 |
(zannen?) toebbak kraige |
rammeling, slaag |
8 |
| 103 |
(zannen?) trap afzoëge |
sterven, doodgaan |
8 |
| 104 |
(zannen?) tèiref kraige |
zijn bekomste krijgen, een pak slaag krijgen |
8 |
| 105 |
(èir) kont (er)oën vèige |
?er zich niets van aantrekken |
8 |
| 106 |
(éir) gat verbranne |
zwanger zijn |
8 |
| 107 |
(éir?) familie (goë?) vergruëtte |
zwanger zijn |
8 |
| 108 |
(éir?) ge'arranzjéirt èmmen |
?zwanger maken |
7 |
| 109 |
(éir?) gedrouit èmmen |
?zwanger maken |
7 |
| 110 |
?ne kap (er?)in géive |
iets verkwisten, wegdoen, weggooien |
6 |
| 111 |
a nimmer oën de klap ave |
sterven, doodgaan |
5 |
| 112 |
a verlaure schaite |
buikloop, diarree hebben |
6 |
| 113 |
A zuë zain |
zwanger zijn |
6 |
| 114 |
Achter (iemant zan) kluëte babbele |
? |
7 |
| 115 |
Achter (zan) vèllen ange |
iemand achterna lopen, niet met rust laten |
5 |
| 116 |
Achter (zan?) kluëte kalke |
? |
5 |
| 117 |
Achter d'oëg luëpe |
haagschool houden, spijbelen |
5 |
| 118 |
Achter den dië zan kluëte (moette me?) kalke |
buikloop, diarree hebben |
5 |
| 119 |
Auver 'n vouil riaul luëpe |
?zwanger zijn of zwanger maken |
5 |
| 120 |
Auver (zan) aut goën |
te ver gaan |
5 |
| 121 |
Auver (zannen?) téima zain |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn |
6 |
| 122 |
Auverzopt van 't gèltsj zitte |
rijk zijn |
5 |
| 123 |
Babbelwoëter op èmme |
veel praats hebben als gevolg van drankmisbruik |
7 |
| 124 |
Bedjoebbert wèrre |
zwanger |
5 |
| 125 |
Bedrauge wèrre |
zwanger |
5 |
| 126 |
Belabbert zain |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn |
6 |
| 127 |
Bezjabbert zain |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn |
6 |
| 128 |
Bloëze(n) in (aa) nèk sloëge |
leugens vertellen, iets op de mouw spelden, belazeren |
6 |
| 129 |
Buëne fréite |
spijt hebben, slecht gemutst of gezind zijn, zich ergeren |
6 |
| 130 |
Bè meniër moette goën |
zich moeten aanbieden bij de fiscus |
6 |
| 131 |
Bèzze* géive |
zich haasten (*=beurs) (bijvoorbeeld 'géif mo bèzze, Gerard!' |
6 |
| 132 |
d'oëgpouite schriëve |
wanneer iemand een wind loost |
6 |
| 133 |
De bobain is af |
sterven, doodgaan |
6 |
| 134 |
De fainen arrèt èmme |
de afgang, buikloop hebben |
9 |
| 135 |
De fil (er?)van èmme |
aanleg, middelen, geschiktheid |
7 |
| 136 |
De groej za d'r in schiete |
wanneer men een lekkernij niet bekomt |
5 |
| 137 |
De kramp in (zan?) kluëte kraige |
verwensing |
6 |
| 138 |
De kriebelkèrse (er?)van kraige |
ongemakkelijk, opgewonden, verbolgen, bewogen zijn |
6 |
| 139 |
De kroui bringe't ouit |
? |
5 |
| 140 |
De kèst af goën |
?geen steek houden |
5 |
| 141 |
De lèste kiër de moët (loëte) pakke |
sterven, doodgaan |
6 |
| 142 |
De mouindag (er?)in èmme |
geen lust tot werk hebben |
7 |
| 143 |
De moët (loëte?) pakke |
sterven, doodgaan |
6 |
| 144 |
De naiper op de stèirt zette |
dwingen, plichten |
6 |
| 145 |
De pennink jonne |
wanneer een zuigeling of huisdier zijn gevoeg doet op kleren of binnenshuis |
6 |
| 146 |
De plank af zain |
sterven, doodgaan |
6 |
| 147 |
De sigaar zijn |
slachtoffer zijn |
7 |
| 148 |
De sèkses (er?)van kraige |
ergens de zenuwen van krijgen, er zenuwachtig van worden |
6 |
| 149 |
De téi oënange |
overdrijven |
6 |
| 150 |
Den akker auver zain |
sterven, doodgaan |
6 |
| 151 |
Den bak af zain |
er niet meer bij zjin, versleten zijn, ziek zijn |
6 |
| 152 |
Den bak af zain |
sterven, doodgaan |
6 |
| 153 |
Den daul zijn |
slachtoffer zijn |
7 |
| 154 |
Den dipe zain |
de dupe, slachtoffer, zondebok zijn |
7 |
| 155 |
Den Dèrremonteneir* èmme |
lui, vadsig, niet naarstig zijn (*=Dendermondenaar) |
9 |
| 156 |
Do was te véil diëg in éir bruët |
zwanger zijn |
6 |
| 157 |
Doër (za?) ne (dikke?) ronker* op zitte |
dat zal niet meevallen, niet lukken (*=grote, dikke vlieg) |
5 |
| 158 |
Doër ang ne péikelèirink oën |
dat is niet in orde, dat is verdacht, dat is niet pluis |
5 |
| 159 |
Doër brant de gaas |
? |
5 |
| 160 |
Doër stoën giën poëlen oën |
dat gaat te ver, dat gaat alle perken te buiten |
5 |
| 161 |
Déir (zan?) matras geschaute zain |
zwanger maken |
6 |
| 162 |
Déir de bagètte luëpe |
gehinderd worden bij een door- of ingang (van eertijds toegepaste straf bij militairen), spitsroeden lopen |
5 |
| 163 |
Déir den bril zakken |
buikloop, diarree hebben |
5 |
| 164 |
Déirgetrapt èmme |
zwanger |
6 |
| 165 |
e gat in (éir) ant èmme |
verkwistend zijn |
7 |
| 166 |
e kaat gat èmme |
sterven, doodgaan |
9 |
| 167 |
e kakse doen |
spoorloos verdwijnen, vluchten (ook: goën kakke) |
6 |
| 168 |
e kalleken oën èmme |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn |
7 |
| 169 |
e zatsel (d'er)van moëke |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn |
6 |
| 170 |
Er mè ni getraat zain |
? Bijvoorbeeld 'een kleed niet meer willen dragen' |
6 |
| 171 |
Er van onder trekke/mouize |
sterven, doodgaan |
5 |
| 172 |
Er van onder wipse |
?wippen, zich haasten |
5 |
| 173 |
Er van tisse zain |
sterven, doodgaan |
6 |
| 174 |
Ervan (ge?)komme (zain?) |
seks hebben |
6 |
| 175 |
Et lant ni miëster zain |
er staan geen palen aan, het woekert voort |
7 |
| 176 |
Et stéiken èmme |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn |
7 |
| 177 |
Et zitten èmme |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn |
7 |
| 178 |
Gaas géive |
? |
6 |
| 179 |
Genoeg èmme |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn |
6 |
| 180 |
Gepasséirt zain |
sterven, doodgaan |
6 |
| 181 |
Gië zittende gat èmme |
nergens een poos kunnen blijven |
9 |
| 182 |
Giën goej galle (n)èmme |
slecht karakter hebben |
9 |
| 183 |
Giën léige/ giën volle kenne zien stoën |
een zatlap, dronkaard zijn |
6 |
| 184 |
Giën maur* oën den daik bringen |
niets helpen (*=modder) |
6 |
| 185 |
Giën schéit van 'n oer wèirt zain |
niets waard zijn |
7 |
| 186 |
Giën éite nimmer vandoen èmme |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn |
7 |
| 187 |
Giëne kak zain |
geen klein bier zijn (bijvoorbeeld 'da's giëne kak') |
7 |
| 188 |
Giëne proët géive |
zwijgen, het vertikken te spreken |
6 |
| 189 |
Giëne rotte knop èmme |
doodarm zijn |
9 |
| 190 |
Goe besloëge zitten |
vermogend zijn, rijk zijn; een weelderige boezem hebben |
5 |
| 191 |
Goed erin zitte |
rijk zijn |
5 |
| 192 |
Gront kuëpen op Appels |
sterven, doodgaan |
6 |
| 193 |
Het (?) afbolle |
sterven, doodgaaan |
6 |
| 194 |
Iemand de stront ouit (zan) kont lèkke |
vleien |
8 |
| 195 |
Iemand op flessen trekke |
iemand voor de gek houden |
8 |
| 196 |
Iets in't snotsje èmme |
?iets doorhebben |
9 |
| 197 |
Iets op (zan) dèmpken kènne |
iets zeer goed kennen |
8 |
| 198 |
In 'n fles (kenne?) schaite |
buikloop, diarree hebben |
6 |
| 199 |
In (a?) gat snië |
tegenvallen, niet uitkomen zoals men gewenst heeft |
5 |
| 200 |
In (zan) botte sloëge |
eten, vreten, smullen |
5 |
| 201 |
In (zan) kas sloëge |
eten, vreten, smullen |
5 |
| 202 |
In (zan) kluëte sloëge |
eten, vreten, smullen |
5 |
| 203 |
In (zan) stèrre kraige |
plotse inval krijgen, iets per sé willen doen |
5 |
| 204 |
In (zan?) roëpe schaite |
schaden, tergen |
5 |
| 205 |
In (zan?) stèir èmme |
iets in het schild voeren, in het hoofd hebben |
6 |
| 206 |
In (zan?) stèir èmme |
iets in het schild voeren, in het hoofd hebben |
6 |
| 207 |
In (zanne?) stouik zitte (of zain) |
schik, goed humeur |
6 |
| 208 |
In (zanne?) vinger snèi |
een wind laten |
5 |
| 209 |
In (zannen?) aria zain |
uit zijn humeur zijn, slecht gemutst zijn |
6 |
| 210 |
In (zannen?) éit zain |
eetlust hebben |
6 |
| 211 |
In al d'oekskes van (zan) memaure zoeken |
?hard nadenken |
6 |
| 212 |
In de patatte zitte |
in de nesten zitten |
5 |
| 213 |
In de pinnaar zitte |
penarie, (geld)nood, verlegenheid, zorgen, kommer, armoede, gebrek |
5 |
| 214 |
In de poef stoën |
pof, krediet |
5 |
| 215 |
In de Vraa-Miësterstoët woënen |
pantoffelheld |
5 |
| 216 |
In de wèir zain |
ijverig zijn, in de weer zijn |
6 |
| 217 |
In den oëp gelozjéirt zain |
slecht varen, ergens niet ontvangen worden zoals het hoort |
6 |
| 218 |
In dracht zain |
zwanger zijn |
6 |
| 219 |
In poziessie zain |
zwanger zijn |
6 |
| 220 |
Iën afpèsse |
een wind laten op verdoken wijze |
6 |
| 221 |
Iëne (goën?) pakke |
iets gaan drinken (bijvoorbeeld 'vroeg vèr iëne goën te pakke') |
6 |
| 222 |
Kak oën (za?) gat èmme |
druk doen, complimenten maken |
6 |
| 223 |
Kalle zain |
sterven, doodgaan; zat, dronken |
7 |
| 224 |
Katoen géive |
zich heftig inspannen |
6 |
| 225 |
Kiek zain |
sterven, doodgaan |
8 |
| 226 |
Kint/kroui èmme |
? |
9 |
| 227 |
Kis man kluëte |
imperatief, je kunt de pot op |
8 |
| 228 |
Kluëtvis zain |
niets |
7 |
| 229 |
Konten ouitstéike |
dwaasheden uithalen |
6 |
| 230 |
Kop op (a?) laif èmme |
iets durven wagen |
7 |
| 231 |
Krèbbe baite |
kribbe bijten, gierig zijn, op z'n kluiten zien |
6 |
| 232 |
Kuërekes schaite |
buikloop, diarree hebben |
6 |
| 233 |
Labiaa zain |
sterven, doodgaan |
8 |
| 234 |
Léive van den éimelsen daa* |
weinig nodig hebben om te leven (*=dauw) |
5 |
| 235 |
Mizéire zonder twiëkes spéile |
geen risico's durven nemen, ongelukkig zijn |
6 |
| 236 |
Mè 't schait zitte |
schrik hebben |
5 |
| 237 |
Mè (za?) gat vliege vangen |
ten einde raad tot alles in staat zijn om aan de kost te komen of uit de penarie te geraken |
6 |
| 238 |
Mè (zan) kluëte (loëte) ramméle |
? |
5 |
| 239 |
Mè (zan) kluëte (loëte) spéile |
? |
5 |
| 240 |
Mè (zan?) ol den brabassong (kènne?) speile |
buikloop, diarree hebben |
7 |
| 241 |
Mè de snokkers zitten |
?rijk zijn? |
5 |
| 242 |
Mè gezwolle balle zitten |
buikloop, diarree hebben |
5 |
| 243 |
Mè kak zitte |
schrik hebben |
5 |
| 244 |
Mè krot en mot opéite |
alles, helemaal opeten |
5 |
| 245 |
Mè ploët zitte |
veel poen hebben |
5 |
| 246 |
Mè-j-(a?)-gèltsj pittekes pisse |
je geld erdoor jagen |
6 |
| 247 |
Mènneke spéile |
cinema spelen, een film draaien |
6 |
| 248 |
Méilekes moëke |
raar doen |
6 |
| 249 |
n alve pèir oën èmme |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn |
7 |
| 250 |
n ofken op (zannen?) bouik èmme |
sterven, doodgaan |
7 |
| 251 |
n pèir oën èmme |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn |
7 |
| 252 |
n péi stauve |
een poets bakken |
6 |
| 253 |
n zoëg spanne |
?zeuren (bijvoorbeeld 'diën éit al 'n zoëg gespanne') |
6 |
| 254 |
ne goeje(n)* oënange |
vloeken (*=verwensing, vloek, krachtwoord) |
6 |
| 255 |
ne kluët aftrèkke |
? |
6 |
| 256 |
ne kornainepuët in (zanne) zak èmme |
veel geluk hebben |
7 |
| 257 |
ne nimmerau opvoere |
seks hebben |
6 |
| 258 |
ne patat goën |
zware val doen |
6 |
| 259 |
ne patotter goën |
zware val doen |
6 |
| 260 |
ne pisjasjol* afspéile |
beetnemen, een loer draaien (*=mannelijk lid) |
6 |
| 261 |
ne pisjpasjol* aftrekke |
beetnemen, een loer draaien (*=mannelijk lid) |
6 |
| 262 |
ne poef doen |
vallen |
6 |
| 263 |
ne poef goën |
vallen |
6 |
| 264 |
ne schip kraige |
afgedankt worden |
6 |
| 265 |
ne schip onder a kluëte kraige |
?afgedankt worden |
6 |
| 266 |
ne schip teigen a viaul kraige |
?afgedankt worden |
6 |
| 267 |
ne schip téige zan schéine kraige |
?gestraft worden |
6 |
| 268 |
ne schiëve taut trekken |
? |
6 |
| 269 |
ne schèir doen |
een lief opscharrelen |
6 |
| 270 |
ne stuët ouitoële |
? |
6 |
| 271 |
ne zwoëren oest èmme |
? |
9 |
| 272 |
nen oebbel zain |
rare kerel, kwast |
7 |
| 273 |
nen totter doen |
vallen |
6 |
| 274 |
nen trok onder za viaul kraige |
?gestraft worden |
6 |
| 275 |
Ni nèffest pakke |
graag een glas drinken |
5 |
| 276 |
Ni-j-n (zannen) oëk zain |
niet fit zijn |
6 |
| 277 |
Nimmer van éimel of èirde wéite |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn |
5 |
| 278 |
Nog goet vèr de gaasbak* zain |
niet veel meer waard zijn (*=gasbak om overtollige, zieke of schadelijke dieren af te maken) |
6 |
| 279 |
Nor Am* om ne nieve goën |
? |
5 |
| 280 |
Nuët ni léig zain |
zwanger zijn |
6 |
| 281 |
Nô Appels goën |
sterven, doodgaan (Dendermonds kerkhof grenst aan Appels) |
5 |
| 282 |
Nô bauve goën |
seks hebben |
5 |
| 283 |
Nô binne gaffele |
eten, vreten, smullen |
5 |
| 284 |
Nô de kluëte zain |
kapot zijn |
6 |
| 285 |
Nô de kluëte zain |
sterven, doodgaan |
6 |
| 286 |
Nô den bollewinkel goën |
sterven, doodgaan (ook: goën bollewinkele) |
5 |
| 287 |
On (zan?) kluëten èmme |
sterven, doodgaan |
6 |
| 288 |
On (zan?) kluëten èmme |
sterven, doodgaan |
6 |
| 289 |
Onder de roej ave |
baas blijven, overmeesteren, bedwingen |
5 |
| 290 |
Onder giën ènne* gebroejt zain |
een snugger, uitgeslapen iemand zijn (*=hen, hoen, kip) |
6 |
| 291 |
Ons-j-Iër mè stokke dauge |
klagen zonder reden, de waarheid geweld aandoen |
6 |
| 292 |
Op (iemand zan) kap zitte |
van iemand kwaadspreken |
7 |
| 293 |
Op (iemand zan) kazak zitten |
kwaadspreken van iemand, roddelen, beschimpen |
7 |
| 294 |
Op (iemant) kasse |
kwaadspreken, roddelen |
7 |
| 295 |
Op (za?) struët ligge |
sterven, doodgaan |
5 |
| 296 |
Op (zan) kap zitte |
van iemand kwaadspreken, roddelen |
5 |
| 297 |
Op (zan) kinne (kènne) kloppe |
niets te eten hebben |
5 |
| 298 |
Op (zanne) kievif zain |
op z'n hoede zijn |
6 |
| 299 |
Op (zanne) kop ni (loëte?) schaite |
van zich afibijten |
5 |
| 300 |
Op (zanne?) néis (loëte?) zien |
gierig zijn |
5 |
| 301 |
Op (zannen?) téima komme |
bij bewustzijn komen |
5 |
| 302 |
Op (éir) kap ouitgoën |
afzuipen, klaplopen |
5 |
| 303 |
Op Appels ligge |
sterven, doodgaan |
5 |
| 304 |
Op de poef kuëpe |
pof, krediet |
5 |
| 305 |
Op den djompel zain |
op de sukkel zijn |
6 |
| 306 |
Op e wa geloemmert ligge |
op de loer liggen, op vinkenslag liggen, dolgraag iets hebben of verlangen, begerig zijn naar iets, hartstochtelijk iets wensen |
5 |
| 307 |
Op ne schipstoel zitte |
gezegd van iemand die geen vaste plaats heeft, die ieder moment uit zijn post, betrekking of zijn huis kan worden verwijderd |
5 |
| 308 |
Op ne wiër zitte |
tegenslag hebben |
5 |
| 309 |
Op roksnèppe joëge |
vrouwen nalopen, najagen |
5 |
| 310 |
Op zan lappe goën |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn |
5 |
| 311 |
Op zwier zain |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn |
6 |
| 312 |
Ouigeschauve zain |
zwanger maken |
6 |
| 313 |
Ouit de gruëte zjat zouipe |
sterven, doodgaan (verdrinken) |
5 |
| 314 |
Ouit de koui zain |
buiten gevaar, uit het kwaad, uit de zorgen zijn |
6 |
| 315 |
Oën (zan) vèllen ange |
niet met rust laten |
5 |
| 316 |
Patat zain |
sterven, doodgaan |
7 |
| 317 |
Pilong géive |
spoed achter iets zetten, zich haasten |
6 |
| 318 |
Platte bruëkes bakke |
poets bakken, veel beloven en weinig geven |
6 |
| 319 |
Potrètte trekke |
kwaadspreken, roddelen |
6 |
| 320 |
Riëpe* snéi |
vluchten, weg zijn, verdwenen zijn (*=reep, hoepel) |
6 |
| 321 |
Schuën zitte |
zat, dronken, beschonken, bezopen zijn |
5 |
| 322 |
Schéip mè (iets?) zain |
weg zijn met iets |
8 |
| 323 |
Slecht voëre |
tegenslag hebben |
5 |
| 324 |
Smalle (of vieze) stronte schaite |
veel zorgen kennen, tegenslag hebben |
6 |
| 325 |
Snaar géive |
? |
6 |
| 326 |
Snoek èmme |
water in klompen of schoenen hebben |
9 |
| 327 |
Solferbloem struë |
letterlijk: van oudsher feilloos middel tegen amoereuze katten of honden, figuurlijk: overdrachtelijk = tegen ongewenste vrijers |
6 |
| 328 |
Stiranen èmme |
nukkig zijn |
9 |
| 329 |
Stront is gèltsj |
van stront dromen, bijvoorbeeld brengt fortuin |
7 |
| 330 |
Stront rieke (of gerauken èmme) |
wordt gezegd van personen met een zekere trek aan neusvleugels waardoor met de indruk krijgt dat ze stront ruiken |
6 |
| 331 |
Stront rèigere |
geweldig regenen |
6 |
| 332 |
Stront, wie-j-éit 'r aa geschéite |
wie denk je wel dat je bent? |
7 |
| 333 |
Stuèten ouitstéike |
? |
6 |
| 334 |
t (?) aftrappe |
weggaan; sterven, doodgaan |
6 |
| 335 |
t (?) goën zegge |
sterven, doodgaan |
6 |
| 336 |
t (?) loëte stéike |
sterven, doodgaan |
6 |
| 337 |
t (?) zitsj/zat 'r baumevèirms op |
zware ruzie hebben |
5 |
| 338 |
t duëmenneke luëpt auver (mèi?) |
plots hevig beginnen te rillen of beven |
5 |
| 339 |
t duëmenneke raid auver (mèi?) |
plots hevig beginnen te rillen of beven |
5 |
| 340 |
t gat ouit zain |
sterven, doodgaan |
6 |
| 341 |
t gat van Appels zie zwèrt |
er is onweer op komst |
5 |
| 342 |
t gat/de goëten ouit zain |
heen zijn, weggevlucht zijn |
6 |
| 343 |
t is in de valies |
het is in orde, het is gebakken |
6 |
| 344 |
t is koekenbak |
het is gebakken, het is zover, de verzoening is er |
7 |
| 345 |
t is koekoek iëne zank (?) |
het is goed aan (tussen man en vrouw) |
7 |
| 346 |
t is lèpkessaus |
het zit er tegen, er is herrie of heibel |
7 |
| 347 |
t is missepot |
mis, slecht, verkeerd, ernaast |
7 |
| 348 |
t is penne |
het is goed aan (tussen man en vrouw) |
7 |
| 349 |
t is va moettes |
zwanger |
6 |
| 350 |
t is van dadde |
zwanger zijn |
6 |
| 351 |
t is van kèskeschiet |
niets, wat de moeite niet loont |
6 |
| 352 |
t is van pisser-aaf-vast |
niet sterke, flauwe, goedkope drank |
6 |
| 353 |
t is van potsje gelèkt |
zwanger |
6 |
| 354 |
t maudeken èmme |
ongemak bij seizoenswisseling |
9 |
| 355 |
t pitsje* stinkt |
het zal regenen (*=regenput, bron, afloop) |
6 |
| 356 |
t schoëp is de préit af |
het beste is eraf, het is ermee gedaan |
7 |
| 357 |
t stof van tisse (zan?) kluëte bloëze |
wind laten |
6 |
| 358 |
t zaat op (zan?) patatte ni (kènne) verdiene |
niet genoeg verdienen |
7 |
| 359 |
Te boejnnen èmme (mè…) |
ruzie, onenigheid, woorden met iemand hebben |
6 |
| 360 |
Te doen èmme |
aanhouden, overspel plegen |
6 |
| 361 |
Te drouin èmme |
aanhouden, overspel plegen |
6 |
| 362 |
Téige den oek van de toëfel luëpe |
?zwanger zijn of zwanger maken |
5 |
| 363 |
Téigen (iemant zan) kèrre rèi |
iemand dwarsbomen, tegenwerken, in de weg zitten |
7 |
| 364 |
Va (za) gat géive |
geweldig te keer gaan; paren |
5 |
| 365 |
Va (za?) gat géive |
seks hebben |
5 |
| 366 |
Va (zanne?) sènter valle |
bewustzijn verliezen |
5 |
| 367 |
Va (zannen?) tiën géive |
seks hebben |
5 |
| 368 |
Va (zannen?) tiën géive |
paren |
5 |
| 369 |
Va (zannen?) tèk géive |
lawaai maken, zich opwinden, het hoge woord voeren |
5 |
| 370 |
Van 'n éizel op kèiremis beschéite wèrre |
?zwanger zijn |
5 |
| 371 |
Van 't ant Gots gesloëge zain |
?zeer verbaasd zijn |
6 |
| 372 |
Van (zan?) bèrreke zain |
van streek zijn |
6 |
| 373 |
Van (zannen?) téima zain |
buiten bewustzijn, zich vergissen, ernaast zijn, zeer verstrooid zijn |
6 |
| 374 |
Van de moër beréje zain |
nachtmerrie hebben, slaapwandelen |
6 |
| 375 |
Van den alf gelietsj zain |
nachtmerrie hebben, slaapwandelen |
6 |
| 376 |
Van ne stront e patéike moëke |
iets minderwaardigs ophemelen |
6 |
| 377 |
Van wipt-de-kalle zain |
gepeperd zijn |
6 |
| 378 |
Vastgevrauze zitte |
buikloop, diarree hebben |
5 |
| 379 |
Vertrokke zain met de buëte |
met de noorderzon vertrokken zijn |
6 |
| 380 |
Vertrèkke op (zan?) zokke |
sterven, doodgaan |
5 |
| 381 |
Vol zitte |
zwanger zijn |
5 |
| 382 |
Vosselkluëte g'éite èmme |
een slimmerd zijn, schrander/verstandig/leep/uitgeslapen zijn (bijvoorbeeld 'a-j-éi vosselkluëte g'éite') |
7 |
| 383 |
Vèr de mouikes zain |
sterven, doodgaan |
6 |
| 384 |
Véil was ni genoeg |
het kwam er niet meer op aan |
6 |
| 385 |
Véir de pinne komme |
tevoorschijn komen |
5 |
| 386 |
Wit zitte mè makandere |
in overdreven goede verstandhouding leven met elkaar |
5 |
| 387 |
Woëter in (zanne?) kejller èmme |
z'n broekspijpen zijn te kort |
7 |
| 388 |
Za pitsje(n)* (er?)oën vèige |
?er zich niets van aantrekken (*regenput, bron, afloop) |
8 |
| 389 |
Zanne proët goët de kèst af |
hij vertelt nonsens, zijn praat houdt geen steek |
5 |
| 390 |
zanne rondèl werd iët |
buikloop, diarree hebben |
5 |
| 391 |
zannen tiën deir zan kaus stéike |
moeten trouwen (zwangerschap) |
8 |
| 392 |
zannen tiën déir zan kaus stéike |
zwanger maken |
8 |
| 393 |
Ze krouipen èmme |
rijk zijn |
7 |
| 394 |
Ôn de buëte zain |
deel uitmaken van een scheepsbemanning |
6 |
| 395 |
Ôn't stat zain |
iemand die werk laat aanslepen, luiaard |
6 |
| 396 |
èrt op (zanne?) kam zain |
gierig, niet toegeeflijk zijn |
6 |
| 397 |
èrt op (zannen?) bouik zain |
gierig zijn |
6 |